Tracheotomia u Marty.
Tracheotomia to chirurgiczny zabieg przecięcia przedniej ściany tchawicy. Przez powstały otwór wprowadza do dróg oddechowych rurkę. Dzięki temu do płuc dostaje się powietrze, które nie przepływa przez nos, gardło i krtań. Tracheotomię wykonuje się przy ciężkich urazach twarzoczaszki, oparzeniach dróg oddechowych, niemożności zaczerpnięcia powietrza przez drogi oddechowe (np. w wyniku guza). Zabieg bywa początkowym przy laryngektomii. Tracheotomię stosuje się też, gdy fałdy głosowe zostały obustronnie porażone, w oskrzelach zalega nadmiar wydzieliny lub też w przypadku przedłużonej intubacji.
Wskazania do tracheotomii i przebieg zabiegu
Zabieg tracheotomii
Na schemacie widoczne są kolejno: 1. struny głosowe, 2. chrząstka... »
Tracheotomię wykonuje się z trzech powodów:
by ominąć zamknięte górne drogi oddechowe;
by oczyścić i usunąć wydzielinę z dróg oddechowych;
by łatwiej i bezpieczniej dostarczyć tlen do płuc.
Zabieg najczęściej wykonuje się w warunkach szpitalnych, jako ratujący życie. Tracheotomię wykonuje się skalpelem. Skórę poniżej chrząstki pierścieniowej krtani, mięśnie powierzchniowe szyi oraz mięśnie podgnykowe nacina się w sposób pionowy (rzadziej poziomy). Następnie dociera się do gruczołu tarczowego. Gruczoł ten zostaje zsunięty albo przecięty w miejscu węziny. Przecina się do momentu odsłonięcia chrząstki tchawicy.
W chrząstce tchawicy wycina się skalpelem dziurkę (tracheostomia), przez którą wprowadzi się rurkę tracheotomijną. Skórę w okolicy wycięcia należy pielęgnować. Wskazane jest wykonywanie toalety oskrzelowej, nawilżanie powietrza. Rurkę co jakiś czas należy wymienić. Po zabiegu mogą pojawić się powikłania w postaci odmy płucnej, przetoki tchawiczo-przełykowej. Uszkodzeniu mogą ulec naczynia krtaniowe lub nerw krtaniowy wsteczny. Może pojawić się krwawienie.
Zalecenia po tracheotomii
Chirurg kontroluje gojenie się rany. Zwykle rurka, która została pierwotnie umieszczona w krtani, jest wymieniana 10-14 dni po operacji. Mówienie jest trudne dopóki nie zmieni się rurki na taką, która pozwala dopłynąć powietrzu do strun głosowych. Pacjent wymaga mechanicznej wentylacji. Dlatego też, podczas gdy pacjent jest wentylowany mechanicznie nie jest w stanie rozmawiać. Gdy lekarze są w stanie zmniejszyć wielkości rury, mówienie staje się możliwe. Żywienie doustne może także sprawiać problem, dopóki rurka nie zostanie zmniejszona.
Jeśli rurka musi pozostać w tchawicy dłużej, pacjent i jego rodzina otrzymują instrukcje jak zajmować się nią w domu. Obejmie to odsysanie z tchawicy, zmianę i czyszczenie rurki. Często zapewniana jest domowa opieka zdrowotna, pacjent może też być przeniesiony do zakładu opieki zdrowotnej. W niektórych przypadkach rurka w tchawicy to tylko czasowe rozwiązanie. Jeśli pacjent jest w stanie sam oddychać, usuwa się ją.
Bardzo ważnym elementem jest odpowiednia higiena tracheotomii, która polega na regularnym czyszczeniu skóry wokół stomii i regularnej wymianie rurki. Ponadto należy oczyszczać drzewo oskrzelowe poprzez odsysanie odpowiednim sprzętem i drenaż ułożeniowy. Ważne jest też, aby powietrze oddechowe było odpowiednio nawilżone. Prawidłowa pielęgnacja zapobiega rozwojowi drobnoustrojów chorobotwórczych.
Przypisy
Noszczyk W., Chirurgia: repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3843-9
Fibak J. CHIRURGIA. Podręcznik dla studentów medycyny., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002, ISBN 83-200-2708-X
Noszczyk W., Chirurgia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3121-4